istanbul sözleşmesi

Kadınlara Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi (İstanbul Sözleşmesi)

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/03/20120308M1-1.pdf

Avrupa Konseyi Sözleşmeler Dizisi – No. 210

Kadına Yönelik Şiddet ve Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve
Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa Konseyi Sözleşmesi 

İstanbul, 11.V.2011

Avrupa Konseyi Sözleşmeler Dizisi – No. 210 Kadına Yönelik
Şiddet ve Aile Đçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadeleye Dair Avrupa
Konseyi Sözleşmesi Đstanbul, 11.V.2011 www.coe.int/conventionviolence 2 The
official languages of the Council of Europe are English and French ( Article 12
of the Statute of the Council of Europe). Only the treaties published by the
Secretary General of the Council of Europe, each in a separate booklet of the
“European Treaty Series” (ETS) continued since 2004 by the “Council
of Europe Treaty Series” (CETS), are deemed authentic. The translation
presented here is for information only. 3 Giriş Avrupa Konseyi üye devletleri
ve sözleşmeye imza koyan diğerleri, İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerin
Korunmasına İlişkin Sözleşme (ETS No. 5, 1950) ve ek Protokolleri, Avrupa
Sosyal Bildirgesi (Şartı) (ETS No. 35, 1961, 1996’da gözden geçirildi, ETS No.
163), İnsan Ticaretine Karşı Avrupa Konseyi Sözleşmesi (CETS No. 197, 2005) ve
Çocukların Cinsel Suistimale ve Cinsel İstismara Karşı Korunmasına İlişkin
Avrupa Konseyi Sözleşmesini (CETS No. 201, 2007) hatırda tutarak; Avrupa
Konseyi Bakanları Komitesinin Avrupa Konseyi üye devletlerine gönderdiği
aşağıdaki tavsiye kararlarını hatırda tutarak: Kadınların şiddete karşı
korunmasına ilişkin Rec(2002)5 sayılı Tavsiye Kararı, toplumsal cinsiyet
standartları ve mekanizmalarına ilişkin CM/Rec(2007)17 sayılı Tavsiye Kararı,
kadın ve erkeklerin çatışmayı önleme ve sona erdirme ve barışı oluşturmadaki
rolüne ilişkin CM/Rec(2010)10 sayılı Tavsiye Kararı ve ilgili diğer tavsiye
kararları; Kadına karşı şiddet konusunda önemli standartlar oluşturan Avrupa
İnsan Hakları Mahkemesinin giderek genişleyen içtihat hukukunu göz önüne
alarak; Medeni ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme (1966), Ekonomik,
Sosyal ve Kültürel Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme (1966), Kadına Karşı
Her Türlü Şiddetin Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Birleşmiş Milletler
Sözleşmesi (“CEDAW”, 1979) ve İhtiyari Protokolünün yanı sıra CEDAW Komitesinin
kadınlara karşı şiddete ilişkin 19 No.lu Genel Tavsiye Kararı, Çocuk Haklarına
İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesi (1989) ve İhtiyari Protokolleri (2000)
ve Engellilerin Haklarına İlişkin Birleşmiş Milletler Sözleşmesini (2006) göz
önüne alarak; Özellikle Uluslararası Ceza Mahkemesi Roma Anlaşmasını (2002) göz
önüne alarak; Özellikle Sivil Şahısların Harp Zamanında Korunmasıyla ilgili
Cenevre Sözleşmesini (IV) ve sözleşmenin ilgili I ve II no.lu Ek Protokollerini
ve uluslararası insani haklarının temel ilkelerini hatırda tutarak; Kadına
karşı şiddetin ve aile içi şiddetin her türünü kınayarak; Kadınlarla erkekler
arasında de jure ve de facto eşitliğin gerçekleştirilmesinin kadına karşı
şiddetin önlenmesinde temel bir unsur olduğunun bilincinde olarak; Kadına karşı
şiddetin, kadınlarla erkekler arasında tarihten gelen eşit olmayan güç
ilişkilerinin bir tezahürü olduğunu ve bu eşit olmayan güç ilişkilerinin,
erkeklerin kadınlara üstünlüğüne, kadınlara karşı ayrımcılık yapmalarına ve
kadınların tam anlamıyla ilerlemelerinin engellenmesine yol açtığının
bilincinde olarak; Kadına karşı şiddetin yapısal özelliğinin toplumsal
cinsiyete dayandığını ve kadına karşı şiddetin, kadınların erkeklere nazaran
daha ast bir konuma zorlandıkları en önemli sosyal mekanizmalardan biri
olduğunun bilincinde olarak; Kadınların ve genç kızların aile içi şiddet,
cinsel taciz, ırza geçme, zorla evlendirme, sözde “namus” adına işlenen suçlara
ve kadınların ve genç kızların insan haklarının ciddi bir 4 biçimde ihlalini
oluşturan ve kadınlarla erkekler arasında eşitliğin sağlanmasının önünde büyük
bir engel olan kadın sünneti gibi ciddi şiddet türlerine sıklıkla maruz
kaldığının çok büyük bir kaygıyla bilincinde olarak; Silahlı çatışmalarda sivil
halkı ve özellikle de kadınları yaygın veya sistematik ırza geçme ve cinsel
şiddet şeklinde etkileyen, devam edegelen insan hakları ihlallerinin
mevcudiyetinin ve gerek çatışmalar esnasında gerekse çatışmalardan sonra
toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin artma potansiyelinin bilincinde olarak;
Kadınların ve genç kızların erkeklerden daha fazla oranda toplumsal cinsiyete
dayalı şiddet riskine maruz kaldıklarının ve erkeklerin de aile içi şiddetin
mağdurları olabileceğinin bilincinde olarak; Çocukların, aile içi şiddetin
tanığı olmak da dahil olmak üzere, aile içi şiddetin mağduru olduklarının
bilincinde olarak; Kadına karşı şiddet ve aile içi şiddetten arınmış bir Avrupa
yaratmayı hedef edinerek, Aşağıdaki hususlarda görüş birliğine varmışlardır:
Bölüm I – Maksatlar, tanımlar, eşitlik ve ayrımcılık yapılmaması, genel yükümlülükler
Madde 1 – Sözleşmenin Maksatları 1 Bu sözleşmenin maksatları şunlardır: a
kadınları her türlü şiddete karşı korumak ve kadına karşı şiddeti ve aile içi
şiddeti önlemek, kovuşturmak ve ortadan kaldırmak; b kadına karşı her türlü
ayrımcılığın ortadan kaldırılmasına katkıda bulunmak ve kadınları güçlendirmek
de dahil olmak üzere, kadınlarla erkekler arasında önemli ölçüde eşitliği
yaygınlaştırmak; c kadına karşı şiddet ve aile içi şiddetin tüm mağdurlarının
korunması ve bunlara yardım edilmesi için kapsamlı bir çerçeve, politika ve
tedbirler tasarlamak; d kadına karşı şiddeti ve aile içi şiddeti ortadan
kaldırma amacıyla uluslararası işbirliğini yaygınlaştırmak; e Kadına karşı
şiddet ve aile içi şiddetin ortadan kaldırılması için bütüncül bir yaklaşımın
benimsenmesi maksadıyla kuruluşların ve kolluk kuvvetleri birimlerinin
birbiriyle etkili bir biçimde işbirliği yapmalarına destek ve yardım sağlamak.
2 Tarafların söz konusu Sözleşmenin hükümlerini etkili bir biçimde
uygulamalarını sağlama amacıyla bu Sözleşmede spesifik bir izleme mekanizması
oluşturulmuştur. Madde 2 – Sözleşmenin Kapsamı 1 Bu Sözleşme, aile içi şiddet
de dahil olmak üzere, kadınları orantısız bir biçimde etkileyen, kadına karşı
her türlü şiddet için geçerli olacaktır. 5 2 Taraflar bu Sözleşmeyi tüm aile
içi şiddet mağdurları için uygulamaya teşvik edilir. Taraflar bu Sözleşmenin
hükümlerinin uygulanmasında toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin kadın
mağdurlarına özel olarak dikkat göstereceklerdir. 3 Bu Sözleşme, barış
zamanında ve silahlı çatışma durumlarında geçerli olacaktır. Madde 3 – Tanımlar
Bu Sözleşme maksatlarıyla: a “kadına karşı şiddetten”, kadınlara karşı bir
insan hakları ihlali ve ayrımcılık anlaşılacak ve bu terim, ister kamu ister
özel yaşamda meydana gelsinler, söz konusu eylemlerde bulunma tehdidi, zorlama
veya özgürlüğün rastgele bir biçimde kısıtlanması da dahil olmak üzere,
kadınlara fiziksel, cinsel, psikolojik veya ekonomik zarar ve acı verilmesi
sonucunu doğuracak toplumsal cinsiyete dayalı tüm şiddet eylemleri olarak
anlaşılacaktır; b “aile içi şiddet”, eylemi gerçekleştiren, mağdurla aynı
ikametgahı paylaşmakta olsun veya olmasın veya daha önce paylaşmış olsun veya
olmasın, aile içinde veya aile biriminde veya mevcut veya daha önceki eşler
veya birlikte yaşayan bireyler arasında meydana gelen fiziksel, cinsel,
psikolojik veya ekonomik şiddet eylemleri olarak anlaşılacaktır; c “toplumsal
cinsiyet”, herhangi bir toplumun, kadınlar ve erkekler için uygun olduğunu
düşündüğü sosyal anlamda oluşturulmuş roller, davranışlar, faaliyetler ve
özellikler olarak anlaşılacaktır; d “kadınlara karşı toplumsal cinsiyete dayalı
şiddet”, bir kadına karşı, kadın olduğu için yöneltilen veya kadınları
orantısız bir biçimde etkileyen şiddet olarak anlaşılacaktır; e “mağdur”, a ve
b fıkralarında belirtilen davranışlara maruz kalan herhangi bir şahıs olarak
anlaşılacaktır; f “kadın” terimi, 18 yaşından küçük kızları da kapsayacaktır.
Madde 4 – Temel haklar, eşitlik ve ayrımcılık yapılmaması 1 Taraflar herkesin,
özellikle de kadınların, gerek kamu gerekse özel alanda şiddete maruz
kalmaksızın yaşama hakkını yaygınlaştırmak ve korumak için gerekli olan yasal
ve diğer tedbirleri alacaklardır. 2 Taraflar, kadınlara karşı her türlü
ayrımcılığı kınayacak ve ayrımcılığı önlemek üzere, özellikle aşağıdakiler
dahil olmak üzere, gerekli yasal ve diğer tedbirleri alacaklardır: – ulusal
anayasalarında veya ilgili diğer mevzuata kadın erkek eşitliği ilkesini dahil
edecek ve bu ilkenin uygulamada gerçekleştirilmesini temin edeceklerdir; –
yerine göre, yaptırımların uygulanması yolu da dahil olmak üzere, kadınlara
karşı ayrımcılığı yasaklayacaklardır; – kadınlara karşı ayrımcılık yapan yasa
ve uygulamaları yürürlükten kaldıracaklardır. 6 3 Taraflar bu Sözleşme
hükümlerinin, özellikle de mağdurların haklarını korumaya yönelik tedbirlerin,
cinsiyet, toplumsal cinsiyet, ırk, renk, dil, din, siyasi veya başka tür görüş,
ulusal veya sosyal köken, bir ulusal azınlıkla bağlantılı olma, mülk, doğum,
cinsel yönelim, toplumsal cinsiyet kimliği, sağlık durumu, engellilik, medeni
hal, göçmen veya mülteci statüsü veya başka bir statü gibi, herhangi bir temele
dayalı olarak ayrımcılık yapılmaksızın uygulanmasını temin deceklerdir. 4
Kadınların toplumsal cinsiyete dayalı şiddete karşı korunması için gerekli olan
özel tedbirler, bu Sözleşme hükümlerince ayrımcılık olarak sayılmayacaktır.
Madde 5 – Devletin yükümlülükleri ve titizlikle yapması gereken inceleme ve
araştırmalar 1 Taraflar kadınlara karşı herhangi bir şiddet eylemine
girişmekten imtina edecek ve devlet yetkililerinin, görevlilerinin,
organlarının, kurumlarının ve Devlet adına hareket eden diğer aktörlerin bu
yükümlülüğe uygun bir biçimde hareket etmelerini temin edeceklerdir. 2
Taraflar, devlet dışı aktörlerce gerçekleştirilen ve bu Sözleşmenin kapsamı
dahilindeki şiddet eylemlerinin önlenmesi, soruşturulması, cezalandırılması, ve
bu eylemler nedeniyle tazminat verilmesi konusunda azami dikkat ve özenin
sarfedilmesi için gerekli yasal ve diğer tedbirleri alacaklardır. Madde 6 –
Toplumsal cinsiyet konusunda hassasiyet gerektiren politikalar Taraflar bu
Sözleşmenin uygulanmasına ve sözleşme hükümlerinin etkilerinin
değerlendirilmesine bir toplumsal cinsiyet bakış açısı katacak ve kadınlarla
erkekler arasında eşitliğe ve kadınların güçlendirilmesine ilişkin politikalarını
yaygınlaştıracak ve etkili bir biçimde uygulayacaklardır. Bölüm II – Bütüncül
politikalar ve veri toplama Madde 7 – Kapsamlı ve koordineli politikalar 1
Taraflar bu Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddetin önlenmesi ve bu tür şiddet
eylemleriyle mücadele edilmesine yönelik ilgili tüm tedbirleri içeren Devlet
çapında etkili, kapsamlı ve birbiriyle koordineli politikaların benimsenip
uygulanmasını mümkün kılacak, gerekli yasal ve diğer tedbirleri alacak ve
kadına karşı şiddete karşı bütüncül bir mukabelede bulunulmasını temin
edeceklerdir. 2 Taraflar ilgili tüm birim, kurum ve kuruluşlar arasında etkili
bir işbirliği sağlanmak suretiyle, ve 1. fıkrada yer alan politikalarla,
mağdurun haklarının, alınan tüm tedbirlerin merkezinde yer almasını temin
edeceklerdir. 3 Bu fıkra uyarınca alınacak tedbirlere, yerine göre, hükümet
kuruluşları, ulusal, bölgesel ve yerel parlamentolar ve yönetimler, ulusal
insan hakları kurumları ve sivil toplum kuruluşları gibi, ilgili tüm aktörler
müdahil olacaktır. 7 Madde 8 – Finansal kaynaklar Taraflar, devlet dışı
aktörler ve sivil toplum tarafından gerçekleştirilenler de dahil olmak üzere,
bu Sözleşmenin kapsadığı her türlü şiddet eylemini önlemeye ve bunlarla
mücadeleye yönelik bütüncül politikaların, tedbirlerin ve programların yeterli
bir biçimde uygulanması için uygun finansal kaynakları ve insan kaynaklarını
tahsis edeceklerdir. Madde 9 – Sivil Toplum Kuruluşları ve sivil toplum
Taraflar kadınlara karşı şiddet uygulanmasıyla mücadelede aktif bir rol oynayan
sivil toplum kuruluşlarının çalışmalarını her düzeyde takdir ve teşvik edecek
ve destekleyecek ve bu kuruluşlarla etkili bir işbirliği gerçekleştirecektir.
Madde 10 – Koordinasyon kurumu 1 Taraflar bu Sözleşme kapsamındaki her türlü
şiddeti önleme ve bunlarla mücadeleye yönelik politika ve tedbirlerin
koordinasyonu, uygulanması, izlenmesi ve değerlendirmesinden sorumlu bir veya
birden fazla kurumu belirleyecek veya kuracaktır. Bu kurumlar Madde 11’de
belirtildiği gibi verilerin toplanmasını koordine edecek, verileri analiz edecek
ve sonuçlarının dağıtımını sağlayacaktır. 2 Taraflar bu fıkra uyarınca
belirlenen veya oluşturulan kurumların Bölüm VIII uyarınca alınan tedbirlerin
genel mahiyeti hakkında bilgilendirilmelerini sağlayacaktır. 3 Taraflar bu
fıkra uyarınca belirlenen veya oluşturulan kurumların, diğer tarafların
bünyesinde yer alan muadil kuruluşlarla doğrudan iletişim kurma ve ilişkiler
oluşturma yeteneğine sahip olmalarını sağlayacaklardır. Madde 11 – Veri toplama
ve araştırma 1 Taraflar bu Sözleşmenin uygulanması maksadıyla aşağıdakileri
yapacaklardır: a Bu Sözleşme kapsamında kalan her türlü şiddet olayıyla ilgili
birleştirilmemiş istatiksel veriyi düzenli aralıklarla toplayacaklardır; b Bu
Sözleşme kapsamında kalan her türlü şiddet olayının kökünde yatan nedenler ve
bunların etkileri, şiddet olayları, ceza oranlarının yanı sıra, bu Sözleşmenin
uygulanması için alınan tedbirlerin etkililiğini incelemek üzere, bu olaylarla
ilgili araştırmaları destekleyeceklerdir. 2 Taraflar bu Sözleşme kapsamında
kalan her türlü şiddet olayının yaygınlığını ve nasıl bir eğilim içinde
olduğunu değerlendirmek üzere, düzenli aralıklarla halk anketleri yapmaya
gayret edeceklerdir. 3 Taraflar uluslararası işbirliğini harekete geçirmek ve
bu alanda uluslararası standartların yerleştirilmesini sağlamak üzere, bu fıkra
uyarınca toplanan bilgileri bu Sözleşmenin Madde 66’sında belirtilen uzmanlar
grubuna vereceklerdir. 4 Taraflar bu fıkra uyarınca toplanan bilgilerin
kamuoyunun erişimine açık olmasını sağlayacaklardır. 8 Bölüm III – Önleme Madde
12 – Genel yükümlülükler 1 Taraflar kadınların daha aşağı düzeyde olduğu
düşüncesine veya kadınların ve erkeklerin toplumsal olarak klişeleşmiş
rollerine dayalı ön yargıların, törelerin, geleneklerin ve diğer uygulamaların
kökünün kazınması amacıyla kadınların ve erkeklerin sosyal ve kültürel davranış
kalıplarının değiştirilmesine yardımcı olacak tedbirleri alacaklardır. 2
Taraflar herhangi bir gerçek veya hükmi şahsiyetin bu Sözleşmenin kapsamında
kalan her türlü şiddet eylemini önleyecek gerekli yasal ve diğer tedbirleri
alacaklardır. 3 Bu bölüm uyarınca alınan tüm tedbirlerle, belirli şartlar
nedeniyle hassas konuma gelmiş insanların ihtiyaçları göz önüne alınacak ve
karşılanmaya çalışılacak ve tüm tedbirlerin merkezinde mağdurların insan
hakları yer alacaktır. 4 Taraflar özellikle gençler ve erkekler olmak üzere,
toplumun tüm bireylerinin bu Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddet olayının
önlenmesine aktif bir biçimde katkıda bulunmasını teşvik etmeye yönelik gerekli
tedbirleri alacaktır. 5 Taraflar kültür, töre, din, gelenek veya sözde “namus”
gibi kavramların bu Sözleşme kapsamındaki herhangi bir şiddet eylemine gerekçe
olarak kullanılmamasını temin edeceklerdir. 6 Taraflar kadınların
güçlendirilmesine yönelik program ve faaliyetlerin yaygınlaştırılması için
gerekli tedbirleri alacaklardır. Madde 13 – Farkındalığın arttırılması 1
Taraflar bu Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddet eyleminin ortaya farklı
şekillerde çıkışı ve bu eylemlerin çocuklar üzerindeki etkisi ve bu şiddet
eylemlerinin önlenmesi ihtiyacı konusunda halk arasındaki farkındalığın ve
anlayışın arttırılması için, yerine göre ulusal insan hakları kuruluşları ve
eşit haklar kuruluşları, sivil toplum kuruluşları ve özellikle de kadın
örgütleriyle işbirliği de dahil olmak üzere, düzenli olarak ve her düzeyde
farkındalık arttırıcı kampanya ve programları yaygınlaştıracak veya
uygulayacaktır. 2 Taraflar bu Sözleşme kapsamındaki şiddet eylemlerini önlemeye
yönelik mevcut tedbirler konusundaki bilgilerin halk arasında en geniş bir
şekilde dağıtımını sağlayacaklardır. Madde 14 – Eğitim 1 Taraflar, yerine göre,
tüm eğitim seviyelerinde resmi müfredata, kadın erkek eşitliği, toplumsal
klişelerden arındırılmış toplumsal cinsiyet rolleri, karşılıklı saygı, kişisel
ilişkilerde çatışmaların şiddete başvurmadan çözüme kavuşturulması, kadınlara
karşı toplumsal cinsiyete dayalı şiddet ve kişilik bütünlüğüne saygı gibi
konuların, öğrencilerin zaman içinde değişen öğrenme kapasitelerine uyarlanmış
bir biçimde dahil edilmesi için gerekli tedbirleri alacaklardır. 2 Taraflar 1.
fıkrada belirtilen ilkeleri yaygın eğitimin yanı sıra, spor, kültür ve eğlence
tesislerinde ve medyada yaygınlaştırılmasına yönelik gerekli tedbirleri
alacaklardır. 9 Madde 15 – Profesyonel kadroların eğitilmesi 1 Taraflar, bu
Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddet eylemlerinin mağdurları veya mağduriyete
neden olanlar üzerinde çalışan ilgili profesyonel kadroların, söz konusu şiddet
olaylarının önlenmesi ve tespit edilmesi, kadın erkek eşitliği, mağdurların
ihtiyaçları ve haklarının yanı sıra, ikincil mağduriyetin önlenmesi konularında
uygun bir şekilde eğitimini sağlayacak veya bu eğitimi güçlendireceklerdir. 2
Taraflar 1. fıkrada sözü edilen eğitimin, bu Sözleşme kapsamındaki şiddet olayı
vakalarının çeşitli kurumlara sevkedildiklerinde kapsamlı ve uygun bir biçimde
ilgilenilmelerini mümkün kılmak üzere, birden fazla kurum ve kuruluş arasında
koordineli işbirliği konusunda eğitimi de içermesini teşvik edeceklerdir. Madde
16 – Önleyci müdahale ve tedavi programları 1 Taraflar ileride meydana gelecek
şiddet olaylarını önleme ve şiddete dayalı davranış kalıplarını değiştirme
amacıyla, aile içi şiddet girişiminde bulunanlar için, kişisel ilişkilerde
şiddete başvurmayan davranışlar benimsemeyi öğretmeye yönelik eğitim
programları oluşturulmasını veya desteklenmesini mümkün kılacak gerekli yasal
veya diğer tedbirleri alacaklardır. 2 Taraflar özellikle cinsel suç
işleyenlerin yeniden suç işlemelerini önlemeye yönelik eğitim programları
oluşturulmasını veya desteklenmesini mümkün kılacak gerekli yasal veya diğer
tedbirleri alacaklardır 3 Taraflar 1. ve 2. fıkrada belirtilen tedbirleri
alırken, mağdurların insan haklarının emniyetinin ve desteklenmesinin başlıca
kaygı olmasını ve yerine göre bu programların mağdurlara yönelik özel destek
hizmetleriyle yakın koordinasyon içinde oluşturulup uygulanmasını temin
edeceklerdir. Madde 17 – Özel sektör ve medyanın katılımı 1 Taraflar, özel
sektörü, bilgi ve iletişim teknolojisi sektörünü ve medyayı, bu sektörlerin
ifade özgürlüğüne ve bağımsızlığına gerekli saygıyı göstererek, kadına yönelik
şiddeti önlemeye ve kadın onuruna saygıyı arttırmaya yönelik politikaların
oluşturulmasına ve uygulanmasına ve bu konularda kılavuzların oluşturulmasına
ve kendi kendini düzenleyici standartların belirlenmesine katılmaya teşvik
edecektir. 2 Taraflar özel sektör aktörleriyle işbirliği içinde, çocuklar, anne
babalar ve eğitimciler arasında, zararlı olabilecek, cinsel ve şiddet içeren
aşağılayıcı içeriklere erişim sağlayan bilgi ve iletişim ortamıyla nasıl baş
edileceğine yönelik beceriler geliştirip yaygınlaştıracaktır. Bölüm IV – Koruma
ve destek Madde 18 – Genel yükümlülükler 1 Taraflar tüm mağdurları daha başka
şiddet eylemlerine karşı korumak için gerekli yasal ve diğer tedbirleri
alacaklardır. 2 Taraflar, iç hukukları uyarınca, bu Sözleşmenin 20 ve 22’nci
maddelerinde belirtilen genel ve uzman destek hizmetlerine sevk de dahil olmak
üzere, mağdurları ve tanıkları bu 10 Sözleşmenin kapsadığı her türlü şiddet
eylemine karşı korur ve desteklerken; yargı birimleri, savcılar, kolluk
kuvvetleri, yerel ve bölgesel yönetimler dahil, ilgili tüm devlet kurumlarının
yanı sıra, sivil toplum kuruluşları ve ilgili diğer kurum ve kuruluşlarla
etkili bir işbirliği için uygun mekanizmaların mevcudiyetini temin etmek üzere,
gerekli yasal ve diğer tedbirleri alacaklardır. 3 Taraflar bu bölüm uyarınca
alınan tedbirlerin: – kadınlara karşı şiddetin ve aile içi şiddetin toplumsal
cinsiyet boyutlu bir anlayışa dayalı olmasını ve mağdurun insan haklarına ve
emniyetine odaklanmasını, – mağdurlar, mağduriyete neden olanlar ve çocuklar
arasındaki ilişkileri ve bu unsurların daha geniş toplumsal ortamını da göz
önüne alan bütüncül bir yaklaşıma dayalı olmasını, – ikincil mağduriyetten
kaçınılmasını amaçlamasını, – Şiddetin kadın mağdurlarının güçlendirilmesini ve
ekonomik bağımsızlığını amaçlamasını, – yerine göre çeşitli koruma ve destek
sistemlerinin aynı binalarda bulunmasına imkan sağlamasını, – Çocuk mağdurlar
dahil, hassas konumdaki insanların spesifik ihtiyaçlarına dönük olmasını ve bu
imkanların mağdurlara sağlanmasını temin edeceklerdir. 4 Söz konusu hizmetler,
mağdurun şikayette bulunarak dava açmasından veya mağduriyete neden olanlar
hakkında ifade vermesinden bağımsız olarak sağlanacaktır. 5 Taraflar
uluslararası hukuk uyarınca konsolosluk korumasına veya diğer tür korumaya veya
desteğe hakkı olan vatandaşlarına ve diğer mağdurlara bu tür hizmetleri
sağlamak üzere uygun tedbirleri alacaklardır. Madde 19 – Bilgi Taraflar
mağdurların mevcut destek hizmetleri ve yasal tedbirler konusunda anlayabildikleri
bir dilde yeterli ve zamanında bilgi almalarını sağlayacak gerekli yasal veya
diğer tedbirleri alacaklardır. Madde 20 – Genel destek hizmetleri 1 Taraflar
mağdurların şiddet eylemi sonrasında iyileşmelerini kolaylaştıracak hizmetlere
erişimini sağlayacak gerekli yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. Bu
tedbirlere gerektiğinde, yasal ve psikolojik danışmanlık hizmetleri, finansal
yardım, konut sağlama, eğitim, öğretim ve iş bulma yardımı da dahil olacaktır.
2 Taraflar mağdurların sağlık hizmetlerine ve sosyal hizmetlere erişim
sağlamalarını ve söz konusu servislerin yeterli kaynağı olmasını ve hizmeti
sağlayacak profesyonel kadroların mağdurlara yardımcı olacak ve onları uygun
hizmet birimlerine sevk edecek şekilde eğitilmelerini temin edecek yasal ve
diğer tedbirleri alacaklardır. 11 Madde 21 – Bireysel/toplu şikayetlerde
sağlanacak yardım Taraflar mağdurların ilgili bölgesel ve uluslararası
bireysel/toplu şikayet mekanizmalarıyla ilgili bilgi sahibi olmalarını ve söz
konusu mekanizmalara erişimini temin edeceklerdir. Taraflar mağdurlara, bu tür
şikayetlerde bulundukları sırada duyarlı ve bilgileye dayalı bir yardım
sağlanmasını destekleyecek ve yaygınlaştıracaklardır. Madde 22 – Uzman destek
hizmetleri 1 Taraflar bu Sözleşme kapsamındaki şiddet eylemlerine maruz kalmış
mağdurlara, yeterli bir coğrafi dağılım çerçevesinde, derhal, kısa ve uzun
dönemli uzman destek hizmetleri sağlanması ve bu yönde gerekli düzenlemelerin
yapılması için gerekli yasal ve diğer tedbirleri alacaklardır. 2 Taraflar tüm
şiddet mağduru kadınlara ve çocuklarına uzmanlık gerektiren kadın destek
hizmetlerini sağlayacak ve bu yönde gerekli düzenlemeleri yapacaklardır. Madde
23 – Barınaklar Taraflar mağdurlara, ve özellikle kadın ve çocuklara, kalacak
güvenli yer sağlamak üzere uygun, yeterli sayıda kolayca erişilebilir
barınaklar oluşturmak ve mağdurların yardımına proaktif bir biçimde koşmak
üzere gerekli yasal ve diğer tedbirleri alacaklardır. Madde 24 – Telefon yardım
hatları Taraflar bu Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddet olayıyla ilgili
olarak telefonla arayanlar için, gizliliğe bağlı kalarak veya arayanların
kimliklerinin açıklanmamasına gereken dikkati göstererek, ülke çapında 7 gün 24
saat esasına göre faaliyet gösteren ücretsiz telefon hatlarının oluşturulması
için gerekli yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. Madde 25 – Cinsel şiddet
mağdurlarına destek Taraflar mağdurlar için tıbbi ve adli tıp muayenesi yapmak,
travma desteği ve danışmanlık hizmetleri sağlamak üzere uygun, yeterli sayıda
ve kolayca erişilebilen, ırza geçmeyle ilgili kriz merkezleri veya cinsel
şiddet sevk merkezleri oluşturmak üzere gerekli yasal veya diğer tedbirleri
alacaklardır. Madde 26 – Çocuk tanıkların korunması ve bunlara destek
sağlanması 1 Taraflar mağdurlara koruma ve destek hizmetleri sağlanırken, bu
Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddet olayının çocuk tanıklarının haklarının
ve ihtiyaçlarının gerektiği gibi biçimde göz önüne alınması maksadıyla gerekli
yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. 2 Bu madde uyarınca alınacak
tedbirlere bu Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddet olayının çocuk
tanıklarına, yaşlarına uygun psikososyal danışmanlık hizmeti dahil edilecek ve
söz konusu tedbirlerle çocuğun menfaatlerine uygun olarak gereken ilgi
gösterilecektir. Madde 27 – Haber verme Taraflar bu Sözleşme kapsamındaki
şiddet eylemlerinin gerçekleştirilmesine tanık olan veya bu tür eylemlerin
gerçekleştirildiğine veya müteakip şiddet eylemlerinin 12
gerçekleştirilebileceğine dair makul gerekçeleri olan şahısların bunu yetkili
makamlara bildirmelerini teşvik etmeye yönelik gerekli tedbirleri alacaklardır.
Madde 28 – Profesyonel kadroların bildirimleri Taraflar iç hukukun belirli
meslek sahiplerine getirdiği mahremiyet ilkesinin, uygun koşullar altında, söz
konusu meslek erbabının bu Sözleşme kapsamında yer alan ciddi bir şiddet
eyleminin gerçekleştirildiğine dair makul nedenleri olması halinde, böyle bir
şiddet eyleminin gerçekleştirildiğini ve müteakip ciddi şiddet eylemlerinin
gerçekleştirilebileceğini, yetkili kurum veya makamlara bildirmesinin önünde engel
teşkil etmemesini temin etmek üzere gerekli tedbirleri alacaklardır. Bölüm V –
Esasa müteallik hukuk Madde 29 – Hukuk davaları ve hukuk yolları 1 Taraflar
mağdurun saldırgana karşı yeterli hukuki yollara başvurmasını sağlayacak yasal
veya diğer tedbirleri alacaklardır. 2 Taraflar mağdurlara, uluslararası hukukun
genel ilkelerine uygun olarak, güç ve yetkileri dahilinde gerekli önleyici veya
koruyucu tedbirleri almayan devlet makamlarına karşı yeterli hukuki yolların
sağlanması için gerekli yasal veya diğer önlemleri alacaklardır. Madde 30 –
Tazminat 1 Taraflar mağdurların bu Sözleşmede belirlenen herhangi bir suç
nedeniyle faillerden tazminat talep etme hakkına sahip olmasını temin etmek
üzere gerekli yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. 2 Hasarın fail, sigorta
şirketi veya finansmanı devletçe sağlanan sağlık ve sosyal sigorta hükümlerince
karşılanmaması halinde, ciddi bedensel yaralanma veya sağlık bozukluğuna
uğrayanlara yeterli Devlet tazminatı sağlanacaktır. Bu durum, mağdurun
emniyetine gereken dikkat sarfedilmesi koşuluyla, Tarafların, söz konusu
tazminatın, fail tarafından verilen tazminat kadar azaltılması talep etmesini
ihtimal dışı bırakmaz. 3 2. fıkra uyarınca alınacak tedbirler, tazminatın makul
bir süre içinde verilmesini teminat altına alacaktır. Madde 31 – Velayet altına
alma, ziyaret hakları ve emniyet 1 Taraflar çocukların velayetinin ve ziyaret
haklarının belirlenmesinde, bu Sözleşme kapsamındaki şiddet olaylarının göz
önüne alınmasını temin edecek gerekli yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır.
2 Taraflar herhangi bir ziyaret hakkı veya velayet hakkının kullanılmasının
mağdurun veya çocukların haklarını veya emniyetini tehlikeye düşürmemesini
sağlayacak gerekli yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. 13 Madde 32 –
Zorla evlendirmelerin doğuracağı hukuki sonuçlar Taraflar mağdura gereksiz bir
parasal veya idari yük getirmeksizin, zorla gerçekleştirilen evliliklerin
geçersiz ve hükümsüz kılınabilmesini veya sona erdirilmesini temin edecek yasal
veya diğer tedbirleri alacaklardır. Madde 33 – Psikolojik şiddet Taraflar bir
şahsın psikolojik bütünlüğünü zorlamayla veya tehditlerle ciddi bir şekilde
bozmaya yönelik kasıtlı girişimlerin cezalandırılmasını temin edecek gerekli
yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. Madde 34 – Taciz amaçlı takip
Taraflar başka bir şahsa yönelik olarak gerçekleştirilen ve bu şahsı, şahsın
kendisini güvende hissetmesini önleyecek şekilde korkutacak, kasıtlı bir
biçimde tekrarlanan tehditkar davranışların cezalandırılmasını temin edecek
gerekli yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. Madde 35 – Fiziksel şiddet
Taraflar başka bir şahsa karşı kasten fiziksel şiddet eylemlerinde bulunmanın
cezalandırılmasını temin edecek gerekli yasal veya diğer tedbirleri
alacaklardır. Madde 36 – Irza geçme de dahil olmak üzere cinsel şiddet
eylemleri 1 Taraflar aşağıdaki kasten gerçekleştirilen eylemlerin
cezalandırılmasını sağlamak üzere gerekli yasal veya diğer tedbirleri
alacaklardır: a başka bir insanla, rızası olmaksızın, herhangi bir vücut
parçasını veya cismi kullanarak, cinsel nitelikli bir vajinal, anal veya oral
penetrasyon gerçekleştirmek; b bir insanla, rızası olmaksızın, cinsel nitelikli
diğer eylemlere girişmek; c Başka bir insanın, rızası olmaksızın, üçüncü bir
insanla cinsel nitelikli eylemlere girmesine neden olmak. 2 Rıza, mevcut
koşullar bağlamında değerlendirilmek üzere, şahsın özgür iradesi sonucunda
gönüllü olarak verilmelidir. 3 Taraflar 1. fıkrada yer alan hükümlerin aynı
zamanda iç hukukta kabul edilmiş olan, eski veya mevcut eşlere veya birlikte
yaşayan bireylere karşı gerçekleştirilmiş eylemler için de geçerli olmasının
temin edilmesi için gerekli yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. Madde 37
– Zorla yapılan evlilikler 1 Taraflar bir yetişkini veya çocuğu kasten evliliğe
zorlamanın cezalandırılmasını temin etmek üzere gerekli yasal veya diğer
tedbirleri alacaklardır. 2 Taraflar, bir yetişkinin veya çocuğun, ikamet ettiği
Taraf veya Devletten farklı bir Tarafa veya devlete, söz konusu yetişkini veya
çocuğu evliliğe zorlama amacıyla kasten 14 kandırılarak götürülmesinin
cezalandırılmasını temin etmek üzere gerekli yasal veya diğer tedbirleri
alacaklardır. Madde 38 – Kadın sünneti Taraflar aşağıda belirtilen kasten
gerçekleştirilen eylemlerin cezalandırılmasını temin etmek üzere gerekli yasal
veya diğer tedbirleri alacaklardır: a kadının labia majora, labia minora veya
klitorisinin tümünün kesilip çıkartılması, labia majoranın kenarlarının
birleştirilmesi veya başka türlü bir kesmeye tabi tutulması; b bir kadını a
fıkrasına belirtilen eylemlerden birine maruz kalmaya zorlama veya bu eylemleri
bir kadına yaptırmak; c bir genç kızı a bendinde belirtilen eylemlerden
herhangi birine teşvik etmek, zorla maruz bırakmak veya bunları bizzat
kendisine uygulatmak Madde 39 – Kürtaja ve kısırlaştırmaya zorlama Taraflar
aşağıda belirtilen kasti eylemlerin cezalandırılmasını temin etmek üzere
gerekli yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır: a kadına, önceden
bilgilendirilmiş olurunu almadan kürtaj uygulamak; b Bir kadının önceden
bilgilendirilmiş onayı olmaksızın ve kadın söz konusu usulün mahiyetini
anlamaksızın, kadının doğal üreme kapasitesini sona erdirme maksatlı veya bu
etkiyi doğuran bir ameliyat yapmak. Madde 40 – Cinsel taciz Taraflar bir şahsın
onurunu ihlal etme etkisi yaratan veya bu maksatla gerçekleştirilen, ve
özellikle de aşağılayıcı, düşmanca, hakaretamiz, küçük düşürücü veya saldırgan
bir ortam yaratırken, her türlü istenmeyen, cinsel mahiyette sözlü veya sözlü
olmayan veya fiziksel davranışın cezai veya diğer yasal yaptırıma tabi olmasını
temin etmek üzere gereki yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. Madde 41 –
Yardımcı olmak ve yataklık yapmak ve yeltenmek 1 Taraflar bu Sözleşmenin Madde
33,34,35,36,37,38.a ve 39. Maddelerince belirlenmiş suçların işlenmesine, bu
suçlar kasten işlendiğinde, yardımcı olmak ve yataklık yapmanın suç olarak
kabul edilmesi için gerekli yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. 2
Taraflar, kasten işlendiğinde, bu Sözleşmenin madde 35,36,37,38.a ve 39.
Maddelerince belirlenmiş suçları işleme girişimlerinin suç kabul edilmesi için
gerekli yasal veya diğer önlemleri alacaklardır. Madde 42 – Sözde “namus” adına
işlenen suçlar da dahil olmak üzere, işlenen suçlar için gerekçelerin kabul
edilmemesi 1 Taraflar bu Sözleşme kapsamında kalan şiddet eylemlerinin
gerçekleştirilmesinden sonra başlatılan ceza davalarında kültür, töre, din,
gelenek veya sözde “namus”un gerekçe olarak 15 öne sürülmesinin önlenmesini
temin etmek üzere, gerekli yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. 2
Taraflar, herhangi bir şahsın bir çocuğu 1. fıkradaki eylemleri
gerçekleştirmeye kışkırtmasının, yapılan eylemlerle ilgili olarak söz konusu
şahsın cezai sorumluluğunu ortadan kaldırmasının önlenmesini temin etmek üzere,
gerekli yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. Madde 43 – Cezai suçların
uygulanması Bu Sözleşme uyarınca belirlenen suçlar, mağdurla fail arasındaki
ilişkinin mahiyetinden bağımsız olarak geçerli olacaktır. Madde 44 – Yargı
yetkisi 1 Taraflar suçun aşağıdaki hallerde işlenmesi halinde, bu Sözleşme
uyarınca belirlenen herhangi bir suçla ilgili olarak yargı yetkisi oluşturmak
üzere gerekli yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır: a kendi topraklarında;
veya b kendi bandıralarını taşıyan bir gemide; veya c kendi yasalarına göre
tescil edilmiş bir uçakta; veya d kendi vatandaşlarından biri tarafından; veya
e normal ikametgahı kendi topraklarında olan bir şahıs tarafından işlenmesi
halinde. 2 Taraflar söz konusu suçun vatandaşlarından birine veya normal olarak
kendi topraklarında ikamet eden birine karşı işlenmesi halinde, bu Sözleşmede
belirlenen herhangi bir suçla ilgili olarak yargı yetkisi oluşturmaya yönelik
gerekli yasal veya diğer tedbirleri almaya çalışacaklardır. 3 Bu Sözleşmenin
Madde 36,37,38 ve 39 uyarınca belirlenen suçların kovuşturulması için, taraflar
yargı yetkilerinin söz konusu eylemlerin işlendikleri topraklarda
cezalandırılması koşuluna tabi olmasının önlenmesini temin etmek üzere, gerekli
yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. 4 Bu Sözleşmenin Madde 36,37,38 ve
39’u uyarınca belirlenen suçların kovuşturulması için, taraflar 1 d ve e
fıkralarına ilişkin yargı yetkisinin, kovuşturmanın ancak mağdurun eylemi haber
vermesinden sonra veya Devlet’in suçun işlendiği yerle ilgili bilgiyi sağlaması
halinde başlatılması koşuluna bağlı olmasınıın önlenmesini temin etmek üzere,
gerekli yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. 5 Taraflar, eylemi icra
ettiği iddia edilen failin kendi topraklarında bulunduğu hallerde ve söz konusu
şahsı sırf milliyetine istinaden üçüncü bir tarafa teslim etmedikleri
durumlarda, bu Sözleşmede belirlenen suçlarla ilgili yargı yetkisini oluşturmak
üzere gerekli yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. 6 Birden fazla Taraf bu
Sözleşme uyarınca belirlenen ve işlendiği iddia edilen bir suçla ilgili yargı
yetkisi talebinde bulunduğunda, ilgili taraflar, yerine göre, kovuşturma için
en iyi yargı yetkisini belirleme amacıyla birbirleriyle istişarede
bulunacaklardır. 16 7 Uluslararası hukukun genel kuralları saklı kalmak
kaydıyla, bu Sözleşme, Taraflardan birinin kendi iç hukukuna dayalı olarak icra
edeceği cezai yargı yetkisini uygulamadan hariç tutmaz. Madde 45 – Yaptırımlar
ve tedbirler 1 Taraflar Bu Sözleşme uyarınca belirlenen suçların, ciddiyetleri
dikkate alınarak, etkili, orantılı ve caydırıcı cezalarla cezalandırılması için
gerekli yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. 2 Taraflar faillerle ilgili
olarak aşağıda belirtilen diğer tedbirler de alabilirler: – hüküm giyen
şahısların izlenmesi veya bu şahısların kontrol altında tutulması; – Çocuğun
menfaatleri, ki buna çocuğun güvenliği de dahildir, başka bir şekilde teminat
altına alınamıyorsa velayet haklarının geri alınması. Madde 46 – Cezayı
ağırlaştırıcı koşullar Taraflar, aşağıdaki koşulların, bu koşulların söz konusu
suçun halihazırda temel unsurlarını oluşturmadığı hallerde, iç hukukun ilgili
hükümlerine uygun olarak, bu Sözleşmede belirlenen suçlarla ilgili olarak
verilecek cezanın belirlenmesinde ağırlaştırıcı koşullar olarak göz önünde
bulundurulabileceğini temin etmek üzere gerekli yasal veya diğer tedbirleri
alacaklardır: a suçun, iç hukukun kabul ettiği eski veya mevcut bir eşe veya
birlikte yaşanan bireye karşı, aile fertlerinden biri tarafından, mağdurla
birlikte ikamet eden biri tarafından veya yetkisini suistimal eden biri
tarafından işlendiği hallerde; b suçun veya suçların mükerrer olarak işlenmesi
halinde; c suçun belirli şartlar nedeniyle hassas konuma gelmiş bir bireye
karşı işlenmesi halinde; d suçun bir çocuğa karşı veya çocuğun huzurunda
işlenmesi halinde; e suçun iki veya daha fazla insan tarafından birlikte
hareket ederek işlenmesi halinde; f suçtan önce veya suçun işlenmesi esnasında
çok aşırı düzeylerde şiddet uygulanmış olması halinde; g suçun silah kullanarak
veya silah tehdidiyle işlenmiş olması halinde; h suçun mağdura ağır fiziksel
veya psikolojik zarar vermesi halinde; i Failin daha öncede de benzer suçlardan
hüküm giymiş olması halinde. Madde 47 – Başka bir Tarafça verilen hükümler
Taraflar ceza hükmünü belirlerken, bu Sözleşme uyarınca belirlenen suçlarla
ilgili olarak başka bir Tarafça verilen nihai hüküm olasılığını da göz önüne
alarak gerekli yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. 17 Madde 48 – Zorunlu
anlaşmazlık giderme alternatif süreçlerinin veya hüküm vermenin yasaklanması 1
Taraflar bu Sözleşme kapsamında yer alan her türlü şiddet olayıyla ilgili
olarak, arabuluculuk ve uzlaştırma da dahil olmak üzere, zorunlu anlaşmazlık
giderme alternatif süreçlerini yasaklamak üzere gerekli yasal veya diğer
tedbirleri alacaklardır. 2 Taraflar bir para cezasının ödenmesinin emredilmesi
halinde, failin mağdura karşı finansal yükümlülüklerini yerine getirebilme
yeteneğinin gereken biçimde hesaba katılmasının temin edilmesi için gerekli
yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. Bölüm VI – Soruşturma, kovuşturma,
usul hukuku ve koruyucu tedbirler Madde 49 – Genel yükümlülükler 1 Taraflar bu
Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddet olayı ile ilgili soruşturma ve yasal
işlemlerin, bir yandan cezai işlemlerin tüm safhalarında mağdurun hakları
dikkate alınırken, gereksiz bir gecikme olmaksızın sürdürülmesini temin etmek
üzere gerekli yasal ve diğer tedbirleri alacaklardır. 2 Taraflar temel insan
haklarına uygun bir biçimde ve toplumsal cinsiyet temelli bir şiddet eylemi
anlayışıyla, Sözleşme uyarınca belirlenen suçların etkili bir biçimde
soruşturulup kovuşturulmasını temin etmek üzere gerekli yasal veya diğer
tedbirleri alacaklardır. Madde 50 – Ani mukabele, önleme ve koruma 1 Taraflar
sorumlu kolluk kuvveti birimlerinin bu Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddet
eylemine karşı, mağdurlara yeterli korumayı derhal sağlayarak süratle ve
gereken biçimde mukabelede bulunmalarını temin edecek gerekli yasal veya diğer
tedbirleri alacaklardır. 2 Taraflar önleyici operasyonel tedbirler ve kanıt
toplama da dahil olmak üzere, sorumlu kolluk kuvveti birimlerinin bu Sözleşme
kapsamındaki her türlü şiddet eylemini süratle ve uygun bir biçimde önlemesi ve
bunlara karşı koruma sağlamasını temin edecek gerekli yasal veya diğer
tedbirleri alacaklardır. Madde 51 – Risk değerlendirmesi ve risk yönetimi 1
Taraflar riski yönetmek ve gerektiğinde koordineli bir biçimde emniyet ve
destek temin etmek üzere tüm yetkili makamların ölüm riski, durumun ciddiyeti
ve şiddet eyleminin tekrarlanması riskini değerlendirmelerini temin etmek üzere
gerekli yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. 2 Taraflar 1. fıkrada
belirtilen değerlendirmede, soruşturmada ve koruyucu tedbirler uygulamasının
her aşamasında, bu Sözleşme kapsamındaki şiddet eylemlerini gerçekleştirenlerin
ateşli silahlara sahip olduğunun göz önüne alınmasını temin etmek üzere gerekli
yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. Madde 52 – Acil durumlarda
uzaklaştırma emirleri Taraflar, yetkili makamlara, ani tehlike durumlarında,
aile içi şiddet faillerinin, mağdurun veya risk altındaki şahsın ikametgahını
yeterli bir süre için terk etme emri verme ve faillerin 18 mağdurun veya risk
altındaki şahsın ikametgahına girmesini veya mağdurla veya risk altındaki
şahısla temas etmesini yasaklama yetkisi verilmesini temin edecek yasal veya
diğer tedbirleri alacaklardır. Madde 53 – Engelleme veya koruma emirleri 1
Taraflar bu Sözleşme kapsamındaki her türlü şiddet mağdurlarının uygun
engelleme veya koruma emirlerinden yararlanmasını temin edecek gerekli yasal
veya diğer tedbirleri alacaklardır. 2 Taraflar 1. fıkrada sözü edilen engelleme
emirlerinin aşağıdaki niteliklere sahip olmasını temin etmek üzere gerekli
yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır: – söz konusu emirler mağdurun derhal
korunmasını sağlayacak ve mağdura gereksiz finansal veya idari yük
getirmeyecektir; – belirli bir süre için veya bu süreyle ilgili bir değişiklik yapılıncaya
veya yürürlükten kalkıncaya kadar verilecektir; – gerektiğinde derhal yürürlüğe
(ex parte) girecektir; – diğer yargı süreçlerinden bağımsız olarak veya bunlara
ilaveten verilebilecektir; – daha sonra başlatılabilecek yargı süreçlerine
dahil edilmesi mümkün olacaktır. 3 Taraflar 1. fıkrada saptanan kısıtlama veya
koruma emirlerinin ihlallerin etkili, orantılı ve caydırıcı cezai veya diğer
yasal yaptırımlara tabi olmasını sağlamak üzere gereken yasal veya diğer
tedbirleri alır. Madde 54 – Soruşturmalar ve kanıtlar Taraflar herhangi bir
hukuk veya ceza davasında mağdurun cinsel geçmişi ve davranışıyla ilgili var
olan kanıtlara yalnızca davayla ilgili ve gerekliyse izin verilmesini temin
etmek üzere gerekli yasal veya diğer önlemleri alacaktır. Madde 55 – Ex parte
(nizasız) ve ex officio (re’sen) yargılama 1 Taraflar, bu Sözleşme’nin 35, 36,
37, 38 ve 39. maddelerinde belirlenen suçlarla ilgili soruşturma ve
kovuşturmaların, suçun kısmen veya tamamen kendi topraklarında işlenmiş olması
durumunda, mağdurun ifadesine veya şikayetine bağlı olmaksızın ve mağdurun
ifadesini veya şikayetini geri çekmesi durumunda dahi devam edebilmesini temin
edeceklerdir. 2 Taraflar, kendi iç hukuk kurallarının öngördüğü koşullara uygun
biçimde, bu Sözleşme’de belirlenen suçlarla ilgili olarak yürütülen soruşturma
ve yargı süreçlerinde mağdurun kendi talebi doğrultusunda kamu kuruluşlarından
ve sivil toplum kuruluşlarından ve aile içi şiddet danışmanlarından yardım
ve/veya destek almasına olanak sağlamak üzere gereken yasal veya diğer
tedbirleri alacaktır. 19 Madde 56 – Koruma tedbirleri 1 Taraflar
soruşturmaların ve yargı sürecinin tüm safhalarında, özellikle aşağıdakileri
sağlayarak, mağdurların, tanık olarak özel ihtiyaçları da dahil olmak üzere,
haklarını ve çıkarlarını koruyacak yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır: a
mağdurların, ailelerinin ve tanıkların, sindirmeye, misillemeye ve tekrar
mağdur bırakılmaya karşı korunmalarını sağlayacaklardır; b mağdurun en azından
kendisinin veya ailesinin tehlikede olabileceği durumlarda, failin kaçması veya
geçici veya kesin olarak serbest bırakılması halinde mağdurun
bilgilendirilmesini sağlamak; c mağdurlara, iç hukuk kurallarının öngördüğü
koşullar altında, hakları ve faydalanabilecekleri hizmetler ve şikayetlerinin
takibi, masraflar, soruşturma veya davaların genel gelişimi ve mağdurların bu
süreç içindeki rolleri, ve davalarının sonuçları hakkında bilgi vermek; d
mağdurun iç hukuk kurallarının usulüne uygun olarak duruşmalara katılmasını,,
kanıt temin etmesini ve kendi görüşlerini, ihtiyaçlarını ve kaygılarını
doğrudan veya bir aracı vasıtasıyla sunmasını ve bunların dikkate alınmasını
sağlamak; e mağdurlara haklarının ve menfaatlerinin usule uygun olarak arz
edilmesi ve dikkate alınması için uygun destek hizmetleri sağlamak; f mağdurun
mahremiyetini ve görüntüsünü korumak için tedbirlerin alınabilmesini temin
etmek; g mağdur ile failler arasında temastan mahkemede ve kolluk kuvvetlerinin
binalarında, mümkün olduğu ölçüde kaçınmak; h davaya taraf olarak katılan veya
kanıt sunan mağdurlara bağımsız ve yetkin çevirmenler sağlamak; i iç hukuk
kurallarına uygun biçimde, mağdurun, varsa uygun iletişim teknolojilerinden
yararlanarak, mahkeme salonuna gitmeden veya en azından fail olduğu iddia
edilen kişinin mahkeme salonunda bulunmadığı bir ortamda ifade vermesini
sağlamak 2 Kadına yönelik şiddet ve aile içi şiddet mağduru ve tanığı olan bir
çocuğa, çocuğun çıkarları ilkesini dikkate alınarak, yerine göre, özel koruma
önlemleri sağlanacaktır. Madde 57 – Hukuki yardım Taraflar, mağdurların iç
hukuk kurallarının öngördüğü koşullar altında hukuki yardım ve ücretsiz adli
yardım alma hakkını sağlayacaklardır. Madde 58 – Zaman aşımı Taraflar, bu
Sözleşme’nin 36, 37, 38 ve 39. maddelerinde tanımlanan suçlarla ilgili yasal
işlemlerin başlatılması için öngörülen zaman aşımı süresinin, mağdurun reşit
olmasından sonra etkili bir dava sürecini başlatmaya olanak tanıyacak şekilde,
yeterli bir süre devam 20 etmesini ve suçun ağırlığıyla orantılı olarak
sağlamak üzere gereken yasal veya diğer tedbirleri alacaktır. Bölüm VII – Göç
ve iltica Madde 59 – Oturma izni 1 Taraflar, ikametgâh durumu iç hukuk
tarafından tanınan eş veya birlikte yaşanan bireye bağlı olan mağdurlara,
evliliğin veya ilişkinin bozulması durumunda özellikle zor koşullarda, başvuru
üzerine, evliliğin veya ilişkinin süresini dikkate almaksızın eşten bağımsız
oturma izninin verilmesini sağlamak üzere gereken yasal veya diğer tedbirleri
alacaktır. Eşten bağımsız oturma izninin verilmesine ve süresine ilişkin
koşullar iç hukuk tarafından belirlenir. 2 Taraflar ikametgâh durumu iç hukuk
tarafından tanınan eş veya birlikte yaşanan bireye bağlı olan mağdurların
ikametgah nedeniyle başlatılan sınır dışı işlemlerini bağımsız oturma izni için
başvurmalarına olanak sağlayacak şekilde durdurabilmelerini sağlamak üzere
gereken yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. 3 Taraflar, aşağıdaki
durumlardan biri veya her ikisi birden söz konusu olduğunda mağdurlara
yenilenebilir oturma izni verecektir: a yetkili makamların, mağdurların,
kişisel durumlarının bir gereği olarak ülkede kalmalarının gerekli olduğunu
uygun bulması halinde; b yetkili makamların mağdurların, soruşturma veya cezai
işlemler sırasında yetkili makamlarla işbirliği içinde olmaları amacıyla ülkede
kalmalarının gerekli olduğunu uygun bulması halinde 4 Taraflar evlilik amacıyla
başka bir ülkeye getirilen ve bunun sonucunda normal olarak yaşadıkları ülkenin
oturma iznini kaybeden zorla evlilik mağdurlarına, izinlerini geri
alabilmelerini temin etmek üzere gereken yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır.
Madde 60 – Toplumsal cinsiyete dayalı iltica talepleri 1 Taraflar kadına
yönelik, toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin, Mültecilerin Statüsüne İlişkin
1951 Sözleşmesi 1A(2) Maddesi anlamında zulüm olarak ve tamamlayıcı/ ikincil
korumayı gerektiren ciddi bir hasar biçimi olarak tanınabilmesini temin etmek
üzere gerekli yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. 2 Taraflar, Sözleşme’de
tanımlanan tüm gerekçelerin toplumsal cinsiyete duyarlı bir şekilde
yorumlanmasını ve bu gerekçelerden herhangi biri veya bir kaçı nedeniyle zulüm
görme tehlikesi söz konusuysa, başvuru sahiplerine, yürürlükteki ilgili hukuki
vasıtalara göre mülteci statüsünün tanınmasını temin edeceklerdir. 3 Taraflar
iltica başvurusu yapanlar için toplumsal cinsiyete duyarlı ülkeye kabul
usullerinin ve destek hizmetlerinin yanı sıra, toplumsal cinsiyet yönergelerini
ve mülteci statüsünün belirlenmesi ve uluslararası koruma için başvuruyu da
kapsayan, toplumsal cinsiyete duyarlı sığınma usullerini oluşturmak için
gerekli yasal veya diğer tedbirleri alacaklardır. 21 Madde 61 – Geri göndermeme
1 Taraflar, uluslararası hukuk çerçevesindeki yükümlülükleri uyarınca geri
göndermeme ilkesinin tanınması için gerekli yasal veya diğer tedbirleri
alacaktır. 2 Taraflar statüsü ve ikamet durumuna bakılmaksızın, korumaya
muhtaç, kadına yönelik şiddet mağdurlarının hayatlarının risk altında
olabileceği veya işkenceye veya insanlık dışı muameleye veya cezalandırılmaya
maruz kalabilecekleri hiçbir ülkeye hiçbir durum altında iade edilmeyeceklerini
güvence altına almak üzere gerekli yasal veya diğer önlemleri alacaklardır.
VIII. Bölüm – Uluslararası işbirliği Madde 62 – Genel prensipler 1 Taraflar, bu
Sözleşmenin hükümlerine uyarak, medeni hukuk ve ceza hukuku konularında
işbirliğine ilişkin uluslararası ve bölgesel anlaşmaları ve belgeleri
uygulayarak, ortak veya karşılıklı mevzuat ve iç hukuk kuralları esas alınarak
üzerinde mutabakata varılmış düzenlemeleri uygulayarak, ve mümkün olan en
kapsamlı şekilde, aşağıdaki amaçlara yönelik olarak işbirliği yapacaklardır: a
bu Sözleşmenin kapsamına giren her türlü şiddet eyleminin önlenmesi, bunlarla
mücadele edilmesi ve bunların kovuşturulması; b mağdurların korunması ve
mağdurlara destek sağlanması; c bu Sözleşmeye göre suç olarak kabul edilen
eylemler hakkında soruşturmaların ve yasal sürecin yürütülmesi; d Koruma
emirleri dahil olmak üzere, Tarafların yargı makamlarınca bu konuya ilişkin
verdikleri hukuki ve cezai kararlarının uygulanması. 2 Taraflar, bu Sözleşme
uyarınca suç olarak tanımlanan bir eylemin mağdurlarının, bu suç ikamet
ettikleri ülkeden başka bir Taraf devletin topraklarında gerçekleştiği
takdirde, ikamet ettikleri Devletin yetkili makamlarına şikayet başvurusunda
bulunabilmelerini temin etmek üzere gereken yasal ve diğer tedbirleri
alacaklardır. 3 Bu sözleşmeye Taraf başka bir devlet ile, cezai konularda,
suçluların iadesinde veya o devletin verdiği hukuk ve ceza davaları
kararlarının uygulanmasında, aralarında yapmış oldukları anlaşmaya dayanarak
hukuki konularda karşılıklı yardımlaşmada bulunan bir Taraf, böyle bir anlaşma
yapmadığı başka bir Taraftan, kendisine hukuki işbirliği talebi geldiğinde, bu
Sözleşmenin tanımladığı suçlara ilişkin cezai konularda, suçluların iadesinde
veya bu Sözleşmeye Taraf o ülkenin hukuk veya ceza davaları kararlarının
uygulanmasında karşılıklı hukuki yardımlaşmada bulunabilmek için bu Sözleşmeyi
hukuki temel olarak alabilir. 4 Taraflar, kadınlara yönelik şiddetin ve aile
içi şiddetin önlenmesi ve bunlarla mücadele edilmesi çabalarını, üçüncü
Devletlerin yararlanacağı kalkınma amaçlı yardım programlarıyla, gereken
yerlerde bütünleştirecekler, Madde 18, 5. fıkra uyarınca mağdurların
korunmasını kolaylaştırmak amacıyla üçüncü Devletlerle ikili ve çok taraflı
anlaşmalar yapacaklardır. 22 Madde 63 – Risk altındaki kişilerle ilgili
tedbirler Taraflardan herhangi birinin, edindiği bilgilere dayanarak, bir
kişinin başka bir Taraf ülkede bu Sözleşmenin Madde 36, 37 38 ve 39’da
belirtilen şiddet eylemlerine her an maruz kalma riski altında olduğunu
düşünmek için makul nedenleri varsa, bilgilere sahip olan bu Tarafın elindeki
bilgileri, gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak amacıyla, gecikmeksizin
diğer Tarafa iletmesi teşvik edilmektedir. Risk altındaki kişinin çıkarları
açısından, mümkün olan her yerde bu bilgilere, korumayla ilgili mevcut
hükümlerin ayrıntıları da dahil edilmelidir. Madde 64 – Bilgilendirme 1
Önlemler alması talep edilen Taraf, talep eden Tarafı bu konuda atılan
adımların sonuçları hakkında derhal bilgilendirecektir. Talep edilen Taraf,
önlemlerin alınmasını talep eden Tarafı, amaçlanan faaliyetlerin yerine
getirilmesini engelleyen veya önemli derecede geciktirme ihtimali olan
koşullardan da gecikmeksizin haberdar edecektir. 2 Taraflardan biri, karşıdan
bir talep gelmeksizin, kendi yaptığı soruşturmalar çerçevesinde edindiği
bilgileri, bu bilgilerin karşı Tarafa bu Sözleşmede belirtilen suçları önlemede
veya bu suçlara ilişkin soruşturma ve kovuşturma başlatılmasında veya
yürütülmesinde yardımcı olacağını düşünüyorsa veya söz konusu karşı Tarafın bu
konuyla ilgili işbirliği talebi olacağını düşünüyorsa, kendi iç hukukunun izin
verdiği ölçüde diğer Tarafa iletebilir. 3 2. Fıkra uyarınca herhangi bir bilgi
edinen bir Taraf, uygun görüldüğü takdirde, yargı sürecinin başlatılması veya
bu bilgilerin hukuki ve cezai kovuşturmada göz önüne alınması için bu bilgileri
kendi yetkili makamlarına ulaştıracaktır. Madde 65 – Verilerin Korunması
Kişisel veriler, Kişisel Verilerin Otomatik İşlenmesinde Bireylerin Korunması
Sözleşmesinin Taraflara getirdiği yükümlülükler gereğince saklanacak ve
kullanılacaktır (ETS No. 108). IX. Bölüm – İzleme yöntemi Madde 66 – Kadınlara
yönelik şiddetle ve aile içi şiddetle mücadele konusunda uzmanlar grubu 1
Kadınlara yönelik şiddetle ve aile içi şiddetle mücadele konusunda uzmanlar
Grubu (bundan böyle “GREVIO” olarak anılacaktır) bu Sözleşmenin Taraflarca
uygulanmasını izleyecektir. 2 GREVIO en az 10, en çok da 15 üyeden oluşacak,
üyelerin cinsiyet ve coğrafi bölge açısından dengeli olması, ayrıca farklı
konularda uzmanlaşmış olmaları gözetilecektir. Üyeler, dört yıllık bir görev
süresi için Tarafların aday gösterdiği kimseler arasından Taraflar Komitesince
seçilecek; üyeler ancak bir dönem daha görev yapabilecek ve Taraf ülkelerin
vatandaşları arasından seçilecektir. 3 10 üyenin ilk seçimi bu Sözleşmenin
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl içinde yapılacaktır. Diğer 5 üyenin
seçimi ise 25inci ülke onayladığında veya katıldığında gerçekleşecektir. 4
GREVIO üyelerinin seçimi şu prensiplere göre yapılacaktır: 23 a yüksek ahlaki
değerlere sahip bir kişiliği olan; insan hakları, toplumsal cinsiyet eşitliği,
kadınlara yönelik şiddet ve aile içi şiddet, veya mağdurlara yardımcı olma veya
onları koruma konularında yetkinlikleri kabul edilmiş, veya bu Sözleşmenin
kapsadığı alanlarda mesleki deneyimi olan kişiler arasından şeffaf usuller ile
seçileceklerdir; b GREVIO’da aynı ülke vatandaşı iki üye bulunamaz; c üyeler,
temel hukuk sistemlerini temsil etmelidirler; d kadınlara yönelik şiddet ve
aile içi şiddet alanı ile ilgili kişileri ve kurumları temsil etmelidirler; e
üyeler kendi kişisel özellikleriyle katılacaklar, görevlerini yerine getirirken
bağımsız ve tarafsız davranacaklar ve görevlerini etkili bir şekilde yerine
getirmeye müsait olacaklardır. 5 GREVIO üyelerinin seçilme usulleri, Avrupa Konseyi
Bakanlar Komitesi tarafından, Taraflara danışıldıktan ve Tarafların
oybirliğiyle onayı alındıktan sonra, bu Sözleşmenin yürürlüğe girmesinden
itibaren altı ay içinde belirlenecektir. 6 GREVIO kendi çalışma esaslarını
kendisi belirleyecektir. 7 GREVIO üyeleri ve, Madde 68’in 9. ve 14.
fıkralarında belirtildiği şekilde ülke ziyareti yapacak diğer heyet üyeleri, bu
Sözleşmenin ekinde belirlenmiş olan ayrıcalıklardan ve dokunulmazlıklardan
yararlanacaklardır. Madde 67 – Taraflar Komitesi 1 Taraflar Komitesi,
Sözleşmeye Taraf ülkelerin temsilcilerinden oluşacaktır. 2 Taraflar Komitesi,
Avrupa Konseyi Genel Sekreteri tarafından toplantıya çağırılacaktır. İlk
toplantısını, bu Sözleşmenin yürürlüğe girmesinden itibaren bir yıl içinde,
GREVIO üyelerini seçmek üzere yapacaktır. Müteakip toplantılar, Tarafların üçte
birinin, Taraflar Komitesinin Başkanının veya Genel Sekreterin talebi üzerine
yapılacaktır. 3 Taraflar Komitesi kendi çalışma esaslarını kendisi
belirleyecektir. Madde 68 – Usuller 1 Taraflar, GREVIO’nun hazırladığı bir soru
formunu esas alarak, Avrupa Konseyi Genel Sekreterine, GREVIO tarafından
değerlendirilmek üzere, bu Sözleşmenin hükümlerinin uygulanabilmesini
sağlayacak yasama tedbirleri ve diğer tedbirler hakkında bir rapor sunacaktır.
2 GREVIO 1. fıkra uyarınca sunulan bu raporu, ilgili Tarafın temsilcileriyle
birlikte değerlendirecektir. 3 Daha sonraki değerlendirme faaliyetleri dönemler
halinde yapılacak, bunların uzunluğuna da GREVIO karar verecektir. Her dönem
başında GREVIO, değerlendirmeye esas alınacak spesifik maddeleri seçerek bir
soru formu gönderecektir. 24 4 GREVIO bu izleme usulünü yürütebilmek için uygun
araçları belirleyecektir. GREVIO her değerlendirme dönemi için, Tarafların
uygulamalarını değerlendirme prosedürüne esas oluşturacak bir soru formu
kullanabilir. Bu soru formu bütün Taraflara hitaben hazırlanacaktır. Taraflar
bu ankete ve GREVIO’dan gelecek bütün bilgi taleplerine cevap vereceklerdir. 5
GREVIO, Sözleşmenin uygulamasıyla ilgili bilgileri, insan haklarının
korunmasıyla görevli ulusal kurumlar yoluyla olduğu kadar sivil toplum
kuruluşlarından ve sivil toplumdan da edinebilir. 6 GREVIO, bu Sözleşmenin ilgi
alanına giren bölgesel ve uluslararası enstrümanlardan ve kuruluşlardan elde
edilecek mevcut bilgilere gereken önemi verecektir. 7 Her değerlendirme dönemi
için soru formu belirlerken GREVIO, bu Sözleşmenin Madde 11’inde belirtildiği
şekilde Taraflarca toplanmış olan mevcut verileri ve araştırmaları dikkate
alacaktır. 8 GREVIO, diğer uluslararası belgeler uyarınca oluşturulmuş
kuruluşlardan olduğu kadar Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiserinden,
Parlamenter Asamblesinden ve Avrupa Konseyinin bu konuda özelleşmiş
birimlerinden bu Sözleşmenin uygulamaları hakkında bilgi edinebilir. Söz konusu
kuruluşlara iletilen şikayetler ve bunların sonuçları GREVIO’ya
bildirilecektir. 9 GREVIO, elde edilen bilgiler yetersiz ise veya 14. fıkrada
hükmedilen koşullarda, ulusal makamların işbirliği ve bağımsız ulusal
uzmanların yardımıyla, ülke ziyaretleri düzenleyebilir. Bu ziyaretler sırasında
GREVIO’ya belirli konularda uzmanlaşmış kişiler yardımcı olabilir. 10 GREVIO,
değerlendirmeye esas alınan sözleşme hükümlerinin uygulamalarına ilişkin
incelemelerinin yer alacağı bir rapor taslağı hazırlayacak; bu taslakta, tespit
edilmiş sorunları söz konusu Tarafın ne şekilde ele alması gerektiğine ilişkin
önerilerine ve tavsiyelerine de yer verecektir. Bu rapor taslağı, hakkında
değerlendirme yürütülen Tarafa, yorumlarını almak üzere iletilecektir. Bu
yorumlar, raporun kabulü sürecinde GREVIO tarafından dikkate alınacaktır. 11
Elde edilen bütün bilgileri ve Tarafların yaptığı yorumları esas alarak GREVIO,
raporu ve, bu Sözleşme hükümlerini uygulayabilmek amacıyla Taraf ülkenin aldığı
tedbirlere ilişkin vardığı sonuçları, kabul edecektir. Bu rapor ve varılan
sonuçlar, ilgili Tarafa ve Taraflar Komitesine gönderilecektir. GREVIO’nun
raporu ve varılan sonuçlar, söz konusu Tarafın olası yorumlarıyla birlikte,
kabul edildikten sonra kamuya açıklanacaktır. 12 1. ila 8. fıkralardaki usuller
saklı kalmak üzere, Taraflar Komitesi rapora ve GREVIO’nun vardığı sonuçlara
dayanarak söz konusu Tarafa yönelik şu tavsiyeleri benimseyebilir: (a)
GREVIO’nun vardığı sonuçların uygulanması için alınması gereken tedbirlere
ilişkin tavsiyeler; gerekirse bunların uygulaması hakkındaki bilgilerin
sunulması için bir tarih belirlenebilir; ve (b) bu Sözleşmenin layıkıyla
uygulanabilmesi için söz konusu Taraf ile işbirliğini geliştirmeyi amaçlayan
tavsiyeler. 13 GREVIO’ya, Sözleşmenin geniş çapta veya defalarca ihlalinin
önlemesi veya sınırlanması amacıyla derhal müdahale gerektiren sorunların
bulunduğunu gösteren güvenilir bilgiler ulaştığında, kadınlara yönelik ciddi,
büyük çapta veya sürekli şiddet uygulanmasını 25 önlemek için taraflarca alınan
tedbirlere ilişkin özel bir raporun acilen sunulmasını talep edebilir. 14
GREVIO, söz konusu Tarafın verdiği bilgileri ve kendisine ulaşan diğer
güvenilir bilgileri göz önüne alarak, bir veya daha fazla üyesini, bir
soruşturma yapıp acilen GREVIO’ya rapor etmek üzere tayin edebilir. Gerektiğinde
ve söz konusu Tarafın rızası ile, bu soruşturma kapsamında söz konusu ülkeye
bir ziyaret de yapılabilir. 15 14. fıkrada sözü edilen soruşturmanın bulguları
incelendikten sonra GREVIO bu bulguları, kendi yorum ve tavsiyelerini ekleyerek
söz konusu Tarafa, durum gerektiriyorsa Taraflar Komitesine ve Avrupa Konseyi
Bakanlar Komitesine iletecektir. Madde 69 – Genel tavsiyeler GREVIO uygun düşen
ve gereken her durumda, bu Sözleşmenin uygulamasına ilişkin genel tavsiyeler
belirleyebilir. Madde 70 – İzlemede parlamentonun rolü 1 Ulusal parlamentolar,
bu Sözleşmenin uygulanması için alınan tedbirlerin izlenmesine katılmaya davet
edilecektir. 2 Taraflar GREVIO raporlarını kendi ulusal parlamentolarına
sunacaklardır. 3 Avrupa Konseyi Parlamenter Asamblesi, bu Sözleşmenin
uygulamalarını düzenli aralıklarla değerlendirmeye davet edilecektir. X. Bölüm
– Diğer uluslararası enstrümanlarla ilişkiler Madde 71 – Diğer uluslararası
enstrümanlarla ilişkiler 1 Bu Sözleşme, Sözleşmeye Taraf olan ülkelerin Taraf
olduğu veya Taraf olacağı ve bu Sözleşmenin ele aldığı konular hakkında
hükümler içeren diğer uluslararası enstrümanlardan doğan yükümlülükleri
etkilemeyecektir. 2 Bu Sözleşmenin Tarafları, Sözleşmenin hükümlerini
tamamlamak veya güçlendirmek veya bu hükümlerle ifadesini bulmuş prensiplerin
uygulanmasını kolaylaştırmak amacıyla birbirleriyle, bu Sözleşmenin ele aldığı
konularda iki taraflı veya çok taraflı anlaşmalar yapabilirler. XI. Bölüm –
Sözleşmede yapılacak değişiklikler Madde 72 – Değişiklikler 1 Taraflardan herhangi
birinin bu Sözleşmede değişiklik yapmak üzere getireceği her teklif, Avrupa
Konseyi Genel Sekreterine iletilecek ve Genel Sekreter tarafından Avrupa
Konseyi üye Devletlerine, bütün imza sahiplerine, bütün Taraflara, Avrupa
Birliğine, Madde 75’in hükümleri uyarıca bu Sözleşmeyi imzalamaya davet edilen
Devletlere ve Madde 76’nın hükümleri uyarınca bu Sözleşmeyi kabul etmeye davet
edilmiş bütün Devletlere gönderilecektir. 26 2 Avrupa Konseyi Bakanlar
Komitesi, değişiklik teklifini değerlendirecek ve, bu Sözleşmenin Avrupa
Konseyi üyesi olmayan Tarafların görüşünü aldıktan sonra, Avrupa Konseyi
Kuruluş Belgesi Madde 20.d’de belirtildiği şekilde çoğunluk sağlayarak
değişikliği kabul edebilecektir. 3 Bakanlar Komitesi tarafından 2. fıkraya göre
kabul edilen değişiklik metni, onaylanmak üzere Taraflara gönderilecektir. 4 2.
fıkraya göre kabul edilen herhangi bir değişiklik, tüm Tarafların onaylarını
Genel Sekretere bildirdikleri tarihten itibaren bir aylık sürenin bitimini
izleyen ayın birinci günü yürürlüğe girecektir XII. Bölüm – Son maddeler Madde
73 – Bu Sözleşmenin etkileri Bu Sözleşmenin hükümleri, kadına yönelik şiddet ve
aile içi şiddeti önlemeye ve bunlarla mücadeleye çalışan kimselere daha uygun
haklar tanıyan veya tanıyacak olan iç hukuk hükümlerinin ve halen yürürlükte
olan veya yürürlüğe girme ihtimali bulunan bağlayıcı uluslararası
enstrümanların hükümlerinin uygulanmasını engellemeyecektir. Madde 74 –
Uyuşmazlıkların çözümlenmesi 1 Taraflar, bu Sözleşmenin hükümlerinin
uygulanması veya yorumlanmasında ortaya çıkabilecek herhangi bir uyuşmazlığı
karşılıklı olarak görüşerek, uzlaşarak, bir hakeme başvurarak veya karşılıklı
olarak anlaşarak belirleyecekleri herhangi bir barışçıl yoldan çözümlemenin
yollarını arayacaklardır. 2 Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, anlaşmazlığa
düşen Tarafların başvurabileceği, tarafların üzerinde mutabık kalmaları
halinde, çözüm yöntemleri oluşturabilir. Madde 75 – İmzalama ve yürürlüğe girme
1 Bu Sözleşme Avrupa Konseyi üye Devletlerinin, hazırlanma sürecine katılmış
üye olmayan Devletlerin ve Avrupa Birliğinin imzasına açılacaktır. 2 Bu
Sözleşme onaya veya kabule tabidir. Onay veya kabul belgeleri Avrupa Konseyi
Genel Sekreterliğine teslim edilecektir. 3 Avrupa Konseyi üye devletlerinden en
az sekizi dahil olmak üzere, Sözleşmeyi imzalayan 10 devletin, 2. fıkranın
hükümleri uyarınca Sözleşmenin bağlayıcılığına rıza gösterdiklerini ifade
etmelerinden itibaren üç aylık sürenin bitimini izleyen ayın birinci günü
yürürlüğe girecektir. 4 1. fıkrada söz edilen ve Sözleşmenin bağlayıcılığına
rıza gösterdiğini sonradan bildiren devletler veya Avrupa Birliği açısından
Sözleşme, onay veya kabul belgesinin teslim tarihinden itibaren üç aylık
sürenin bitimini izleyen ayın birinci günü yürürlüğe girecektir. Madde 76 –
Sözleşmeye katılım 1 Bu Sözleşme yürürlüğe girdikten sonra, Avrupa Konseyi
Bakanlar Komitesi, bu Sözleşmenin Taraflarına danışıp oybirliği ile onaylarını
alarak, Avrupa Konseyine üye 27 olmayan ve Sözleşmenin hazırlanmasında yer
almamış bir Devleti, Avrupa Konseyi Kuruluş Belgesi Madde 20.d uyarınca
sağlanan çoğunluk kararı ve Bakanlar Komitesinde yer almaya yetkili Tarafların
temsilcilerinin oybirliği ile aldığı karara dayanarak, bu Sözleşmeye katılmaya
davet edebilecektir. 2 Yeni katılan bir Devlet açısından Sözleşme, katılım belgesinin
Avrupa Konseyi Genel Sekreterine teslim tarihinden itibaren üç aylık sürenin
bitimini izleyen ayın birinci günü yürürlüğe girecektir. Madde 77 – Bölgesel
uygulama 1 Sözleşmeyi imzalarken veya onay, kabul veya katılım belgesini teslim
ederken bir Devlet veya Avrupa Birliği, bu Sözleşmenin geçerli olacağı bölgeyi
veya bölgeleri belirtebilir. 2 Bir Taraf, daha sonraki bir tarihte, Avrupa
Konseyi Genel Sekreterine bir bildirimde bulunup, bu Sözleşmenin uygulama
alanını, bu bildirimde belirteceği ve uluslararası ilişkilerinden sorumlu
olduğu veya namına taahhütlere girmeye yetkili olduğu başka bölgeleri de
kapsayacak şekilde genişletebilir. Böyle bir bölge açısından Sözleşme,
bildirimin Genel Sekretere ulaştığı tarihten itibaren üç aylık sürenin bitimini
izleyen ayın birinci günü yürürlüğe girecektir. 3 Son iki fıkra gereğince
yapılan herhangi bir bildirim, bu bildirimde belirtilen bölgeler açısından,
Avrupa Konseyi Genel Sekreterine yapılacak bir duyuru ile geri çekilebilir.
Geri çekme, bu duyurunun Genel Sekretere ulaştığı tarihten itibaren üç aylık
sürenin bitimini izleyen ayın birinci günü işlerlik kazanacaktır. Madde 78 –
Çekinceler 1 2. ve 3. fıkralarda belirtilen istisnalar hariç, bu Sözleşmenin
hiçbir hükmüne ilişkin çekince konamaz. 2 Bir Devlet veya Avrupa Birliği,
Sözleşmeyi imzaladığı esnada veya onay, kabul veya katılım belgesini teslim
ederken, Avrupa Konseyi Genel Sekretine bildirimde bulunup aşağıdaki maddelerin
hükümlerini uygulamama hakkını veya yalnızca spesifik durumlarda veya koşullarda
uygulama hakkını saklı tuttuğunu beyan edebilir: – Madde 30, 2. fıkra; – Madde
44, 1.e, 3. ve 4. fıkra; – Madde 55, küçük suçlara ilişkin Madde 35’e göre 1.
fıkra; – Madde 37, 38 ve 39’a göre Madde 58; – Madde 59. 3 Bir Devlet veya
Avrupa Birliği, Sözleşmeyi imzaladığı esnada veya onay, kabul veya katılım
belgesini teslim ederken, Avrupa Konseyi Genel Sekreterine bildirimde bulunup
Madde 33 ve 34’te belirtilen davranışlar için cezai yaptırımlar yerine cezai
olmayan yaptırımlar uygulama hakkını saklı tuttuğunu beyan edebilir. 28 4
Taraflardan herhangi biri, Avrupa Konseyi Genel Sekreterine bildirimde bulunup,
bir çekinceyi tamamen veya kısmen geri çekebilir. Bu bildirim, Genel Sekretere
ulaştığı tarihten itibaren geçerli olacaktır. Madde 79 – Çekincelerin geçerliliği
ve gözden geçirilmesi 1 Madde 78, 2. ve 3. fıkralarda söz edilen çekinceler, bu
Sözleşmenin ilgili Taraf açısından yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş
yıllık bir süre için geçerli olacaktır. Ancak, bu çekinceler aynı süreler için
yenilenebilir. 2 Avrupa Konseyi Genel Sekreterliği, çekincenin geçerlilik
süresinin bitiminden onsekiz ay önce, ilgili Tarafa bu sürenin biteceğine dair
hatırlatma yapacaktır. Sürenin dolmasından en geç üç ay öncesine kadar ilgili
Taraf çekincesini sürdüreceğini, değiştireceğini veya geri çekeceğini Genel
Sekretere bildirecektir. İlgili Taraf bir bildirimde bulunmadığı takdirde Genel
Sekreterlik bu Tarafa çekincesinin altı aylık bir süre için daha otomatik
olarak geçerli sayılacağını bildirecektir. Bu sürenin bitiminden önce ilgili
Taraf çekincesini sürdüreceğine veya değiştireceğine dair bir niyet
bildirmediği takdirde çekince geçerliliğini kaybedecektir. 3 Taraflardan
herhangi biri, Madde 78, 2. ve 3. fıkralara uygun olarak çekince koyduğu
takdirde, bu çekince yenilenmeden önce veya talep üzerine, çekincenin devam
etmesinin gerekçeleri hakkında GREVIO’ya bir açıklama yapacaktır. Madde 80 –
Sözleşmenin feshi 1 Taraflardan herhangi biri, Avrupa Konseyi Genel Sekreterine
yapacağı bir bildirimle, herhangi bir zaman bu Sözleşmeyi feshedebilir. 2
Sözleşmenin feshi, konuya ilişkin bildirimin Genel Sekretere ulaştırıldığı
tarihten itibaren üç aylık sürenin bitimini izleyen ayın birinci gününde
yürürlüğe girecektir. Madde 81 – Bildirimler Avrupa Konseyi Genel Sekreteri,
Avrupa Konseyi üye Devletlerine, Sözleşmenin hazırlanmasında yer almış üye
olmayan Devletlere, bütün imza sahiplerine, bütün Taraflara, Avrupa Birliğine
ve bu Sözleşmeye katılmak üzere davet edilmiş olan bütün Devletlere şu konuları
bildirecektir: a atılan her imza; b ulaştırılan her tasdik, kabul, onay veya
katılım belgesi; c bu Sözleşmenin Madde 75 ve 76 uyarınca yürürlüğe girdiği her
tarih; d Madde 72’ye göre kabul edilen her değişiklik ve bu değişikliklerin
yürürlüğe girdiği tarihler; e Madde 78 uyarınca konulan her çekince ve geri
çekilen her çekince; f Madde 80 uyarınca yapılan her fesih bildirimi; g bu
Sözleşmeyi ilgilendiren diğer bütün işlemler, bildirimler veya haberleşmeler.
29 Bu belgeyi teyiden, usule uygun olarak yetkili kılınan aşağıdaki imza sahipleri,
bu Sözleşmeyi imzalamışlardır. İstanbul’da, 2011 yılı Mayıs ayının 11. günü,
İngilizce ve Fransızca olarak, her iki dildeki metin de aynı derecede geçerli
olmak üzere, tek nüsha halinde hazırlanan bu belge, Avrupa Konseyi arşivinde
saklanacaktır. Avrupa Konseyi Genel Sekreteri bu belgenin onaylı kopyalarını
Avrupa Konseyine üye her Devlete, bu Sözleşmenin hazırlanma sürecine katılmış
üye olmayan Devletlere, Avrupa Birliğine ve bu Sözleşmeye katılmak üzere davet
edilmiş bütün Devletlere gönderecektir. Ek – İmtiyazlar ve muafiyetler (Madde
66) 1 Bu ek, Sözleşmede Madde 66’da sözü edilen GREVIO üyeleri ve ülke ziyaret
heyetlerinin diğer üyeleri için uygulanacaktır. “Ülke ziyaret heyetlerinin
diğer üyeleri” terimi, bu ek çerçevesinde, Sözleşmede Madde 68, 9. fıkrada sözü
edilen bağımsız ulusal bilirkişileri ve uzmanları, Avrupa Konseyi çalışanlarını
ve ülke ziyareti sırasında GREVIO’ya eşlik etmek üzere Avrupa Konseyi
tarafından görevlendirilmiş tercümanları kapsayacaktır. 2 GREVIO üyeleri ve
ülke ziyaret heyetlerinin diğer üyeleri, ziyaretin hazırlanması ve
yürütülmesine ilişkin görevlerini yerine getirirken ve ilaveten bu görevlerinin
bir parçası olarak seyahat ederken, bazı imtiyazlar ve muafiyetlerden
yararlanırlar: a kişisel tutuklanma veya gözaltından ve kişisel eşyalarına el
konulmasından muafiyet, resmi yetkileri dahilinde konuştukları veya
yazdıklarının ve tüm eylemlerinin her türlü yasal işlemden muafiyeti; b ikamet
ettikleri ülkeden çıkarken ve ülkelerine dönerken ve görev yaptıkları ülkeye
giriş ve çıkışta, dolaşım özgürlüğüne uygulanabilecek kısıtlamalardan muafiyet;
görevlerini yerine getirme sürecinde ziyaret ettikleri veya transit geçtikleri
ülkelerde yabancı olarak kaydedilmekten muafiyet. 3 Görevlerini yapmak üzere
gerçekleşen ziyaret sırasında GREVIO üyeleri ve ülke ziyaret heyetlerinin diğer
üyeleri gümrük ve döviz kontrollerinde, geçici resmi görev yapan yabancı
hükümet temsilcilerine sağlanan kolaylıklar ve hizmetlerden yararlanacaklardır.
4 GREVIO üyeleri ve ülke ziyaret heyetlerinin diğer üyelerinin Sözleşmenin
uygulanması hakkında yürüttükleri değerlendirme çalışmalarına ilişkin
belgelerin, GREVIO’nun faaliyetleriyle ilgili olduğu sürece dokunulmazlığı
vardır. GREVIO’nun resmi yazışmalarında veya GREVIO üyelerinin ve ülke ziyaret
heyetlerinin diğer üyelerinin resmi haberleşmelerinde kesinti ve sansür
uygulanamaz. 5 GREVIO üyelerine ve ülke ziyaret heyetlerinin diğer üyelerine,
tam bir konuşma özgürlüğü ve görevlerini yerine getirdikleri süre içinde tam
bir bağımsızlık temin etmek amacıyla, söz konusu kişilerin bu görevleri sona
ermiş olsa bile, görevlerinin yerine getirilmesi sırasındaki sözlü veya yazılı
ifadeleri ve her türlü eylemleri, yasal işlemlerden muaf tutulmaya devam
edilecektir. 30 6 İmtiyazlar ve muafiyetler, bu ekin 1. fıkrasında belirtilen
kişiler için, şahsi yarar sağlamak amacıyla değil, GREVIO’nun çıkarları için,
çalışırken bağımsız hareket edebilmelerini sağlamak üzere tanınmıştır. Bu ekin
1. fıkrasında sözü edilen kişilerin muafiyetlerinin kaldırılması Avrupa Konseyi
Genel Sekreteri tarafından, muafiyetin adaletin işlemesine engel olduğunu
düşündüğü durumlarda ve GREVIO’nun çıkarlarına zarar vermeksizin
kaldırılabileceği durumlarda gerçekleşir.